Dumanlı kuvars, silisyum dioksit minerallerinin bir türüdür. Genellikle birbirine dik üç eksenli kristal yapıda bulunmaktadır. Kristal kuvarsın kahverengi, gri ve siyah renkli türüdür. İçerisinde bir miktar duman hapsolmuş izlenimi verdiğinden dolayı bu ismi almıştır.
Dumanlı kuvars binlerce yıldır süs, dekoratif ve dini nesnelerde değerli taş olarak kullanılmıştır.
Eski zamanlardan beri dumanlı kuvarsın gerginliği giderdiği, korku, panik ve kızgınlığı olumlu duygulara, huzur ve neşeye değiştirdiğine inanılmıştır.
Dumanlı kuvarsın sertlik derecesi 7’dir.
Türkiye, ABD, Avustralya, Madagaskar ve Brezilya başta olmak üzere Dünya genelinde çıkarılmaktadır.
Gamma ışınlamasına ve kristal örgüsüne gömülü alüminyum izleri sayesinde rengini alan duman grisi, kahverengi ile siyah arasında değişen bir kuvars çeşididir.
| Formül | SiO₂ |
| Renk | Gri, Kahverengi, Siyah |
| Parlaklık | Camsı |
Duman kuvarsin rengi ısıya duyarlıdır ve 200-300°C üzerindeki sıcaklıklarda veya UV ışığına uzun süre maruz kalma sonucu solabilir. Kristallerin gamma ışınlaması ile renk kaybı geri döndürülebilir.
Duman kuvarsi, birçok farklı yapı ve kristalografi formunu sergiler, ancak duman renginde iğne şeklinde kristaller bilinmemektedir.
NOT: Çoğu zaman minerallerin veya organik maddenin içermesi nedeniyle renklenen siyah veya kahverengi kristaller yanlışlıkla “duman kuvarsi” veya “morion” olarak adlandırılır. Bu tür hatalı adlandırmaların tipik örnekleri, İtalya ve İspanya’daki alçı, anhidrit ve kireçtaşı gibi tortul kayalara gömülü siyah kuvars kristalleridir. Gerçek duman kuvarsi, içermeler nedeniyle renklenen kristallerden dikromizmi sayesinde ayırt edilebilir.
